Σχετικά με την ανοιχτή επιστολή για το νομοσχέδιο για την ταυτότητα του φύλου, που απευθύνθηκε προς τον πρόεδρο της δημοκρατίας από ακτιβιστές και επιστήμονες.

Το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου

Εχτές πέρασε το νομοσχέδιο για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, που σημαίνει οτι -επιτέλους- οι τρανς άντρες και γυναίκες μπορούμε να αλλάζουμε το όνομα και τις ενδείξεις του φύλου στα χαρτιά μας, χωρίς την εξευτελιστική και απάνθρωπη προϋπόθεση της αφαίρεσης των γεννητικών οργάνων (και επομένως, της οριστικής και αμετάκλητης στείρωσής) μας που ίσχυε μέχρι τώρα. Επρόκειτο για μια απαράδεκτη τακτική στην οποία είχε αναφερθεί -καιρό τώρα- ακόμη και ο θεσμός του Ευρωπαίου Επίτροπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, επισημαίνοντας οτι παρόμοιες προϋποθέσεις, που υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, συνιστούν, ουσιαστικά, μια γενοκτονία των τρανς ανθρώπων.

Το νομοσχέδιο δεν είναι τέλειο, αλλά τα προβλήματά του έχουν αναφερθεί και θα συνεχίσουν να αναφέρονται από άλλους, πχ από το σωματείο των τρανς ανθρώπων, τον ΣΥΔ. Προσωπικά, δεν με αντιπροσωπεύει η έκφραση "ταυτότητα φύλου", την οποία θεωρώ μια ξενόφερτη έννοια, που δεν έχει αντίκρυσμα στην Ελληνική πραγματικότητα.  Σημειώνω όμως οτι αυτή είναι η προσωπική μου άποψη και δεν έχει καμμιά σχέση με αυτήν του ΣΥΔ, του οποίου υπήρξα ιδρυτικό μέλος. Η αλήθεια είναι οτι τα τελευταία δώδεκα χρόνια ζω στο Ηνωμένο Βασίλειο και πάνε τόσα χρόνια που έχω να πληρώσω τη συνδρομή μου στο σωματείο, που, σύμφωνα με το καταστατικό του, δεν είμαι πια μέλος. Λυπάμαι γι' αυτό- θα ήθελα πολύ να μπορούσα να πω οτι συνέτεινα κι εγώ σ' αυτήν την επιτυχία του ΣΥΔ (και δεν πρέπει να υπάρχει καμμία αμφιβολία οτι αυτό το νομοσχέδιο δεν θα είχε ψηφιστεί χωρίς τις προσπάθειες και συνεχείς εκκλήσεις του ΣΥΔ προς κάθε πολιτική κατεύθυνση). Δυστυχώς, δεν μπορώ να πω κάτι τέτοιο.

Αυτό που ήθελα να συζητήσω όμως εδώ, δεν είναι τα καθέκαστα του νομοσχέδιου, αλλά η είδηση της ανοιχτής διαδικτυακής επιστολής που απηύθηναν στον πρόεδρο της δημοκρατίας, και υπογράφουν, "μεταξύ άλλων ... επιστήμονες και ακτιβιστές στην Ελλάδα και το εξωτερικό", σύμφωνα με την Καθημερινή [σύνδεσμός: http://www.kathimerini.gr/929885/article/epikairothta/ellada/sygkentrwsh-ypografwn-apo-episthmones-kai-aktivistes-kata-toy-nomosxedioy-gia-thn-taytothta-fyloy].

Ακολουθώντας τους σύνδεσμους που συνοδεύουν το άρθρο της Καθημερινής, βρήκα και διάβασα την επιστολή αυτή, που είναι γραμμένη στα Ελληνικά. Με λίγα λόγια, η επιστολή υποστηρίζει οτι η ψήφιση του νομοσχέδιου για την ταυτότητα του φύλου θα έχει αποτέλεσμα να καταπατηθούν τα δικαιώματα των μη τρανς γυναικών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την επιστολή, αυτό θα συμβεί επειδή απ' τη στιγμή που άντρες θα αναγνωρίζονται ως γυναίκες, σε όλα όμοιες ενώπιον του νόμου με τις πραγματικές γυναίκες, ετούτες δεν θα έχουν πια αποκλειστικά δικαιώματα.

Οι περισσότερες υπογράφουσες την επιστολή δεν είναι Ελληνίδες γυναίκες.

Μαζί με το κείμενο της επιστολής, ένα δεύτερο αρχείο αναφέρει τα ονόματα, τις ασχολίες και τις χώρες κατοικίας των ανθρώπων που την υπέγραψαν. Παραθέτω λοιπόν τους αριθμούς των υπογραφόντων από κάθε χώρα (δική μου καταμέτρηση):

Argentina	1
Australia	11
Austria	2
Belgium	1
Brazil	2
Canada	11
France	5
Germany	5
Greece	6
Ireland	6
Japan	1
Korea	1
Mexico	1
New Zealand	1
Norway	2
Poland	1
Portugal	1
Russian Federation	3
Singapore	1
South Africa	2
Spain	4
Sweden	2
UK	83
Ukraine	3
US	76
N/A	2
Total	234

Η καταμέτρηση δεν είναι απόλυτα ακριβής - για παράδειγμα υπάρχουν κάποιοι υπογράφοντες και υπογράφουσες με Ελληνικά ονόματα που δηλώνουν οτι κατοικούν σε χώρες άλλες από την Ελλάδα.

Φαίνεται όμως πέρα από κάθε αμφιβολία οτι οι υπογράφουσες και υπογράφοντες είναι κατά κύριο λόγο από την "Αγγλόσφαιρα", από Αγγλόφωνες χώρες δηλαδή, με πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο και δεύτερες τις ΗΠΑ. Η διαφορά δε ανάμεσα στα νούμερα των υπογραφόντων από τις χώρες της Αγγλόσφαιρας και την Ελλάδα είναι χαρακτηριστική. Οι υπογράφουσες κι υπογράφοντες από το ΗΒ ή τις ΗΠΑ, είναι υπερ-δεκαπλάσιες από ό,τι εκείνες από την Ελλάδα.

Παρατηρήστε επίσης τα ονόματα των έξι υπογραφόντων που δηλώνουν όντως οτι κατοικούν στην Ελλάδα (ή κατάγονται από αυτήν):

Antonis Maounis
Nikolaos Giannacopoulos
Tina Lendari
Constantin Zinis
George Margaronis
Johnny Pavlatos

Με μία εξαίρεση, είναι όλοι άντρες.

Με άλλα λόγια, μια επιστολή που -υποτίθεται- γράφτηκε για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των Ελληνίδων γυναικών, υπογράφεται κυρίως από άντρες, που δεν ζουν στην Ελλάδα.

Το θέμα της επιστολής δεν αφορά την Ελληνική πραγματικότητα

Διαβάζοντας την επιστολή, μου είναι ξεκάθαρο οτι αφορά σε έναν "διάλογο" (με εισαγωγικά γιατί πιο πολύ περί υβρεολόγιου πρόκειται, εκατέρωθεν) που αφορά την θεωρία του φύλου όπως έχει διαμορφωθεί από Αγγλόφωνους, σε Αγγλόφωνες χώρες. Πρόκειται για έναν "διάλογο" που δεν έχει λόγο ύπαρξης στην Ελλάδα, όπου οι συνθήκες, τόσο για τα τρανς άτομα, όσο και για τις μη-τρανς γυναίκες είναι αρκετά διαφορετικές απ' ό,τι στην Αγγλόσφαιρα.

Αναστολείς εφηβείας ή οιστρογόνα και πορνεία στα δεκατρία;

Για παράδειγμα. Η επιστολή αναφέρει την θεραπεία με αναστολείς της εφηβείας που παρέχεται σε προ-έφηβους, συγκεκριμμένα με το φάρμακο με την ονομασία Lupron.  Απ' όσο ξέρω, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει ακόμη στην Ελλάδα, όπου, αντίθετα, ιστορικά, 13χρονα και 14χρονα τρανς κορίτσια, έπαιρναν θηλυκές ορμόνες για να αλλάξουν κατευθείαν το φαινότυπό τους- και όχι για να αναστείλουν την εφηβεία τους. Αυτές τις ορμόνες τις έβρισκαν όταν έβγαιναν -σ' αυτές τις ηλικίες- στο πεζοδρόμιο και μπορούσαν να τις προμηθευτούν επειδή οι φαρμακοποιοί δεν ζητούσαν συνταγή γι' αυτές. Αυτό, παραδοσιακά- πρόσφατα τα πράγματα ίσως έχουν αλλάξει (αλλά πάλι, ίσως και όχι). Στις ΗΠΑ και στο ΗΒ κάτι τέτοιο είναι βέβαια ανήκουστο. Φάρμακα χωρίς συνταγή και μάλιστα ορμόνες, απλά δεν πωλούνται.

Η προσωπική μου πάλι άποψη είναι οτι η παροχή ορμονών ή αναστολέων εφηβείας σε παιδιά θα έπρεπε να είναι η εξαίρεση κι όχι ο κανόνας. Αλλά σε κάθε περίπτωση, είναι χειρότερο να παιρνουνε ορμόνες του αντίθετου φύλου δεκατριάχρονα για να βγούνε στο πεζοδρόμιο, παρά να τους δίνονται αναστολείς εφηβείας από γιατρούς με ιατρικό έλεγχο και ψυχιατρική υποστήριξη. Ιδανικά, τρανς κορίτσια και γυναίκες δεν θα κατέληγαν πια στο πεζοδρόμιο. Γι' αυτό όμως, θα χρειαζόταν να έχουν κάποιο μέλλον άλλο από την σεξουαλική εργασία, κάποιο πρότυπο, ή παράδειγμα για το πώς αλλάζει ένα αγόρι φύλο, άλλο από τις γυναίκες που ασκούν τη σεξουαλική εργασία. Η ανοιχτή επιστολή των "επιστημόνων και ακτιβιστών" δεν αναφέρει πώς θα γίνει αυτό, πολύ πιθανόν επειδή οι υπογράφουσες αγνοούν οτι παιδιά προεφηβικής ηλικίας καταλήγουν στο πεζοδρόμιο επειδή δεν έχουν πού αλλού να πάνε (πιθανόν επίσης επειδή δεν τις νοιάζει. Αυτά τα παιδιά θα μεγαλώσουν και θα γίνουν τρανς γυναίκες και γι' αυτές δεν δείχνει να ενδιαφέρεται και πολύ το κείμενο της επιστολής. Μόνο για όσο είναι παιδιά ανησυχεί γι' αυτές).

Η παιδεία και η απασχόληση στην Ελλάδα ή το ΗΒ και της ΗΠΑ είναι η μέρα με τη νύχα.

Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα. Αναφέρεται στο κείμενο οτι "οι γυναίκες και τα κορίτσια χάνουν υποτροφίες που προορίζονται γιαυτές, όπως και πανεπιστημιακές ή εργασιακές ποσοστώσεις γιατί άντρες που αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες είναι πλέον νόμιμοι υποψήφιοι για θέσεις γυναικών".

Κι αυτό όμως, είναι ένα πρόβλημα που έχει παρατηρηθεί και αναλυθεί κυρίως -μάλλον, αποκλειστικά- στην Αγγλόσφαιρα.

Κατ' αρχήν, είναι παράξενο να αναφέρεται κανείς σε διακρίσεις στην απασχόληση και καπηλεία ποσοστώσεων προς όφελος των τρανς γυναικών στην Ελλάδα, όπου σχεδόν η μία στις δύο νέες είναι άνεργη και χωρίς προοπτική απασχόλησης στο άμεσο μέλλον. Με την ανεργία γύρω στο 20% για το γενικό πληθυσμό, 40% για τους νέους, ο κίνδυνος οι -απειροελάχιστες- τρανς γυναίκες να παίρνουν θέσεις εργασίας που θα έπρεπε να πάνε σε μη τρανς γυναίκες, είναι μάλλον θεωρητικός. Στην θεωρία, αν οι μη τρανς γυναίκες είχανε δουλειές, οι τρανς θα μπορούσαν να τους τις κλέψουνε. Στην πράξη, ούτε τρανς, ούτε μη τρανς γυναίκες έχουνε δουλειές.

Γενικά, το να μιλάει κανείς για θέσεις εργασίας που θα έπρεπε να πάνε σε μη-τρανς γυναίκες και πηγαίνουνε σε τρανς, στην Ελλάδα, είναι ένα μάλλον κακόγουστο αστείο. Μπορεί όντως το ΗΒ, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, ή η Αυστραλία, να είναι ουτοπικοί παράδεισοι όπου οι τρανς γυναίκες είναι περιζήτητες επαγγελματίες με λαμπρές καριέρες σε ακριβοπληρωμένα επαγγέλματα. Στην Ελλάδα όμως, παραμένουν μια κατατρεγμένη μειονότητα που υφίσταται ανεξέλεγκτες διακρίσεις στην εύρεση εργασίας (και στέγης, και οτιδήποτε) και η μόνη ευκαιρία που έχουν οι περισσότερες να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν, είναι η πορνεία.

Όσο για τις υποτροφίες και τις πανεπιστημιακές ποσοστώσεις, υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στο σύστημα της παιδείας στην Ελλάδα και στο ΗΒ και τις ΗΠΑ, συγκεκριμμένα οτι στην Ελλάδα η ανώτερη παιδεία είναι δωρεάν. Στο ΗΒ και στις ΗΠΑ, αντίθετα, κοστίζει και μάλιστα πολύ. Στις ΗΠΑ, για να πάει κάποιο παιδί από μια μεσαίου εισοδήματος οικογένεια σε ένα καλό πανεπιστήμιο, πρέπει να φορτωθεί με χρέος έως και εκατοντάδων χιλιάδων δολλαρίων. Στο ΗΒ, τα δίδακτρα ξεκινάνε από τις τρεις χιλιάδες λίρες -το χρόνο!- και ανεβαίνουν. Αν θέλει κανείς να σπουδάσει για το πτυχίο του σ' ένα από τα καλά Βρετανικά πανεπιστήμια, πρέπει να μπορεί να πληρώνει από εννιά χιλιάδες λίρες και πάνω -το χρόνο, πάντα. Απ' αυτήν την άποψη, οι υποτροφίες είναι πραγματικά σημαντικές και ο μόνος τρόπος για τις κοπέλες από φτωχές ή λιγότερο ευκατάστατες οικογένειες να πάνε σε μια καλή σχολή. Στην Ελλάδα όμως, τα πανεπιστήμια είναι δημόσια, τα δίδακτρα είναι δωρεάν και υποτροφίες δεν δίνονται γιατί δεν χρειάζονται. Αυτό πιθανόν να το αγνοούν οι "επιστήμονες και ακτιβιστές" που  υπογράφουν την επιστολή.

Ακόμη, η είσοδος στο πανεπιστήμιο στην Αγγλία και τις ΗΠΑ δεν γίνεται μ' εξετάσεις. Στην Ελλάδα, όπως ξέρουμε, δίνει κανείς όπου ελπίζει οτι θα μπει και σπουδάζει όπου τον πάρουνε. Αφ' ενός αυτό σημαίνει οτι υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες για μια σχολή να εφαρμόσει διακρίσεις ενάντια σε γυναίκες φοιτήτριες, αφ' ετέρου οτι οι σχολές δεν είναι χωρισμένες τόσο αυστηρά σε "αντρικές" και "γυναικείες". Και άντρες θα μπουν σε σχολές βρεφονηπειοκόμων και γυναίκες σε σχολές μηχανικών. Αυτό μάλλον δεν το χωράει ο νους των υπογραφουσών και υπογραφόντων, που έχουν συνηθίσει σε κοινωνίες με πολύ πιο αυστηρά καθορισμένες και άκαμπτες κοινωνικές τάξεις. Ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουν πρώτα να ισιώσουν τα στραβά των δικών τους κοινωνιών, πριν ασχοληθούν με τα δικά μας, που δεν είναι ακριβώς τα ίδια και δεν βλέπω να τα ξέρουν και τόσο καλά.

Αυτά είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα όπου η επιστολή αντηχεί παράφωνα, αλλά μπορεί κανείς να βρει και πολλά άλλα (και δεν αναφέρομαι στον παρανοϊκό και συχνά χυδαίο τόνο της). Πολλά από τα φαινόμενα που αναφέρονται σε αυτήν είναι όντως ανησυχητικά και είναι λογικό να απασχολούν ακτιβίστριες και ακαδημαϊκούς που ασχολούνται με τα δικαιώματα των γυναικών. Πλην όμως, αυτά τα ίδια ζητήματα δεν αφορούν την Ελληνική πραγματικότητα και δεν συνδέονται με το ψηφισμένο νομοσχέδιο για την ταυτότητα του φύλου παρά σε θεωρητικό μόνο επίπεδο: αν ήμασταν Αμερική, ή Αγγλία, τότε το νομοσχέδιο μπορεί να είχε αρνητικές επιπτώσεις στα δικαιώματα των μη τρανς γυναικών. Αλλά, δεν είμαστε.

Κλείνοντας.

Το αποτέλεσμα είναι οτι είναι λίγο δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς αυτή η επιστολή, που υποτίθεται οτι πρέπει να λάβει η Ελληνική κυβέρνηση υπόψη της, αφορά τα Ελληνικά πράγματα. Πρόκειται για μια επιστολή που έχει γραφτεί από ανθρώπους που κατά κύριο λόγο δεν είναι Έλληνες, ούτε έχουν σχέση με την Ελληνική πραγματικότητα και παρ' όλ' αυτά απαιτούν να ακουστεί η άποψή τους για ένα νομοσχέδιο που αφορά τις Ελληνίδες τρανς γυναίκες και τους Έλληνες τρανς άντρες.

Όπως είπα και στην αρχή της ανάρτησης, το νομοσχέδιο αυτό -με τις ατέλειές του- είναι πρώτα απ' όλα, ένα νομοσχέδιο που καταργεί την υποχρεωτική στείρωση των τρανς ανθρώπων ως προϋπόθεση για την αλλαγή του φύλου που αναγράφεται στα χαρτιά μας. Καμμία συζήτηση που ξεκίνησε σε κάποιο Αγγλόφωνο πανεπιστήμιο, ανάμεσα σε Αγγλόφωνους διαννοούμενους και θεωρητικούς του φύλου, με βάση δεδομένα για τις κοινωνίες της Αγγλόσφαιρας, δεν μπορεί να θεωρηθεί πιο σημαντική από αυτήν την εξέλιξη.

(A Suivre)