Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

Shibboleth

Από τη Λεξιλογία:

Κριταί, 12. 5 Και επίασαν αι Γαλααδίται διαβάσεις του Ιορδάνου προ των Εφραϊμιτών· και οπότε τις εκ των Εφραϊμιτών φυγάδων έλεγε, Θέλω να περάσω, τότε οι άνδρες της Γαλαάδ έλεγον προς αυτόν, Μήπως είσαι Εφραϊμίτης; Εάν εκείνος έλεγεν, Ουχί, 6 τότε έλεγον προς αυτόν, Ειπέ λοιπόν Σχίββωλεθ· και εκείνος έλεγε Σίββωλεθ· διότι δεν ηδύνατο να προφέρη ούτω. Τότε επίανον αυτόν και εφόνευον αυτόν εις τας διαβάσεις του Ιορδάνου. Και έπεσον κατ' εκείνον τον καιρόν τεσσαράκοντα δύο χιλιάδες Εφραϊμίται.

Ο όρος σχιββωλέθ / σιμπολέτ (εβρ. šibboléth, שבלת) σημαίνει «ρεύμα ποταμού» ή «στάχυ» και η προφορά του είναι δύσκολο να αποδοθεί με ελληνικούς χαρακτήρες. Σε δύο κώδικες της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα (Septuaginta) η λέξη αυτή αποδίδεται αντιστοίχως «σύνθημα» και «στάχυς». Πρόκειται για μεταφορά τμήματος από την Εβραϊκή Βίβλο (Šophetím, Κριταί 12:6 ויאמרו לו אמר־נא שׁבלת ויאמר סבלת ולא יכין לדבר כן ויאחזו אותו וישׁחטוהו אל־מעברות הירדן ויפל בעת ההיא מאפרים ארבעים ושׁנים אלף׃ ), στο οποίο αναφέρεται ότι η προφορά τής λέξεως χρησιμοποιήθηκε ως διακριτικό γνώρισμα των μελών τής φυλής Εφραΐμ (Εφραϊμίτες ή Εφραθίτες), που αδυνατούσαν να προφέρουν ως οπίσθιο γλωσσοφατνιακό τον φθόγγο [š], με αποτέλεσμα να προκύπτει η λέξη sibboléth (סבלת), η οποία σημαίνει «φορτίο». Ως εκ τούτου, η λέξη έφθασε να σημαίνει ―κυρίως στην εβραϊκή κοινότητα― «διακριτικό γνώρισμα, χαρακτηριστικό».

σχιββωλέθ, σχίβωλεθ, σχιββώλεθ, σκυββολέθ, σιββώλεθ, σιβολέθ, σιμπολέτ- όπως σχολιάζει ο σύνδεσμος,
Είναι λίγο ειρωνικό, πάντως, το γεγονός ότι η λέξη που χαρακτηριστικό της ήταν το ότι εκφέρεται με μοναδικό τρόπο, σε βαθμό που να διακρίνει ανθρώπους και το εάν θα ζήσουν ή θα φονευθούν, μεταγράφεται στα ελληνικά με τόσους τρόπους!


Εγώ βρίσκω ειρωνικό που φτιάχνουμε λέξεις για να συννενούμαστε, σαν συντομογραφίες για να μιλήσουμε για την εμπειρία μας -τρανσφοβία, ομοφοβία, ρατσισμός, σεξισμός- και καταλήγουμε να μπουρδουκλωνόμαστε πάνω τους, να κολλάμε στους ορισμούς και τις αναλύσεις και να μην καταλαβαίνουμε πια τί λέμε και για τί μιλάμε.

3 σχόλια:

Ο χρήστης Blogger Tales from the other side of town είπε...

Όχι, Στάσσα, νομίζω ότι όλοι καταλαβαίνουμε για τί πράγμα μιλάμε, κάποιοι όμως επιμένουν και δεν θέλουν να καταλάβουν.

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010 στις 8:02:00 π.μ. EET  
Ο χρήστης Blogger stassa είπε...

Ή απλώς το ρίχνουνε στις αναλύσεις για να μην πούνε τα πράγματα με το όνομά τους. Μάλλον έχεις δίκιο.

Πάντως έχουν αρχίσει και μου τη δίνει η ξύλινη γλώσσα της πολιτικής του φύλου... >:(

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010 στις 7:41:00 μ.μ. EET  
Ο χρήστης Blogger tsok είπε...

Εμένα πάλι με εξιτάρει η ομορφιά του λόγου που ανάλογα την έκφραση, τη θέση στην πρόταση, την εκφορά και τον τονισμό κάθε λέξης μπορεί να εκφράσει τόσες πολλές αποχρώσεις εννοιολογικές, καλές ή κακές.
Βρίσκω τρομερά ενδιαφέρον, επίσης, πόσο οι λέξεις αλλάζουν σημασιολογικό περιεχόμενο ανάλογα με το πρόσωπο που τις χρησιμοποιεί. Και για να χρησιμοποίησω ένα παράδειγμα από το συνάφι μου, ο χαρακτηρισμός μιας λεσβίας ως "dyke" μπορεί να ερμηνευθεί ως λεκτική επίθεση από έναν ετερόφυλο ομιλητή ή ως empowering identity από μία ομοφυλόφιλη γυναίκα (ή και το αντίστροφο). Το συμπέρασμα υποθέτω ότι είναι πως δεν υπάρχουν στεγανά στο λόγο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συγκεκριμένοι χαρακτηρισμοί δεν είναι εκ προοιμίου απορριπτέοι ή δεν χρησιμοποιούνται εκ του πονηρού. Ωραίο θέμα Στάσσα!

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010 στις 11:37:00 μ.μ. EET  

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε Σχόλια ανάρτησης [Atom]

<< Αρχική σελίδα